‘Toegang tot hulp is nu te afhankelijk van je postcode’
In oktober 2023 is Soler Berk gestart als kwartiermaker ‘Belangenbehartiger voor Belastingplichtigen en Toeslaggerechtigden’. In een eerste tussenrapportage aan de Tweede Kamer pleit hij onder meer voor een landelijk dekkend netwerk van sociale, juridische en financiële hulp.
De ‘Belangenbehartiger voor Belastingplichtigen en Toeslaggerechtigden’ is een nieuw, onafhankelijk instituut dat een aanvulling vormt op beschikbare rechtshulp in Nederland en ondersteuning moet bieden aan mensen die vastlopen in bureaucratie. Om tot een advies te komen over de taken en bevoegdheden van de Belangenbehartiger, hebben kwartiermaker Berk en zijn team meer dan honderd mensen gesproken vanuit het sociaal-maatschappelijk en private domein, bij ministeries, de Belastingdienst en dienst Toeslagen. De kwartiermaker wordt geadviseerd door een begeleidingscommissie met daarin ook Lex Staal namens Sociaal Werk Nederland en Christa Romani namens de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR). Afgelopen vrijdag is een eerste tussenrapportage aan de Tweede Kamer gestuurd, met hun bevindingen in de eerste honderd dagen.
Help de helpers
Een onafhankelijke Belangenbehartiger ontleent zijn bestaansrecht aan het ondersteunen van hulpbehoevenden én hun helpers. Berk stelt vast dat mensen die nu hulp bieden, zoals sociaal raadslieden, medewerkers van de Belastingdienst of vrijwilligers bij de bibliotheek, dat niet altijd op de manier kunnen en mogen doen als ze zouden willen. Zij moeten dan ook beter worden ondersteund om belastingplichtigen en toeslaggerechtigden zo goed mogelijk te kunnen helpen.
Te afhankelijk van je postcode
Eén van de observaties van de kwartiermaker is dat er rechtsongelijkheid is: waar je woont, bepaalt of je toegang hebt tot eerstelijnshulp. Ook zijn er verschillen in kennisniveaus tussen regio’s. Dit sterk versnipperde beeld herkennen we uit recent onderzoek door Significant Public. Concreet betekent dit dat een burger met multiproblematiek in de ene gemeente wel geholpen wordt en in de andere niet. Zo zijn er niet in elke gemeente sociaal raadslieden actief. Soler Berk in de tussenrapportage: “Dit benadrukt het belang van een landelijk dekkend netwerk van sociale, juridische en financiële hulp van een bepaalde kwaliteit. Uiteraard zal dit per regio anders georganiseerd kunnen worden, maar de kwaliteit en toegang van hulp is nu té afhankelijk van je postcode.”
Snel contact met de Belastingdienst
Het is ook belangrijk dat helpers, zoals sociaal raadslieden, snel in contact kunnen komen met de Belastingdienst en dienst Toeslagen als er problemen dreigen. Gezien de diepgaande kennis van sociaal raadslieden zullen hulpvragen doorgaans zo complex zijn dat de BelastingTelefoon niet altijd volstaat. De kwartiermaker gaat dit verder onderzoeken. In 2023 is er al een proef gestart waarbij twintig sociaal raadslieden voorrang krijgen op de wachtrij van de BelastingTelefoon. Deze proef liep tot eind 2023 en is positief geëvalueerd. Voor sociaal raadslieden is nu een direct telefoonnummer beschikbaar: zie de Contactkaart Maatschappelijk Dienstverleners van de Belastingdienst.
De kwartiermaker wil in april 2024 een voorstel doen voor de ontwerpfase, zodat op basis daarvan een besluit genomen kan worden. Inzet is dat het nieuwe instituut van Belangenbehartiger voor Belastingplichtigen en Toeslaggerechtigden nog dit jaar in functie kan zijn.
Neem voor meer informatie contact op met Sandra van Elten.
Lees ook:
- Nieuwsbericht Succesvol congres Sociaal Raadslieden: ‘We hebben jullie nodig’ (januari 2024)
- Handreiking Aan de slag met rechtsbescherming ontwikkeld in het programma Robuuste rechtsbescherming van Divosa en Sociaal Werk Nederland (december 2023)
- Nieuwsbericht Onderzoek: aanbod sociaaljuridische ondersteuning 'een lokettenjungle' (november 2023)
- Nieuwsbericht ‘Mensen op weg helpen, zodat ze weer rustig kunnen slapen’, interview met sociaal raadsvrouw Veronika Trifunovic (november 2023)
- Nieuwsbericht Aan de slag met knelpunten sociaal raadslieden (juli 2023)
- Handreiking Pilot Sociaal-juridische Hulp om de Hoek (april 2023)