Is problematisch alcoholgebruik een zorg voor de sociaal werker?

Veel sociaal werkers bespreken signalen van problematisch alcoholgebruik met hun cliënten. Ze voelen zich daarin deskundig en werken samen met de verslavingszorg. Dat blijkt uit een inventarisatie die Linda Bolier en Els Bransen (onderzoekers van het Trimbos-instituut) onlangs uitvoerden, onder meer onder leden van Sociaal Werk Nederland. Maar dat is misschien een iets te rooskleurig beeld, menen drie betrokken professionals die desgevraagd reageerden op de resultaten. Dat alles is te lezen in een artikel in het Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen.

Er zijn al veel stappen gezet, maar er blijkt ook nog veel te winnen, schrijven de onderzoekers: om kennis, expertise en relaties rond problematisch alcoholgebruik te behouden is structurele samenwerking nodig tussen sociaal werk en verslavingszorg, en een langere beleidscyclus in het gezondheids- en welzijnsveld.

Geen handelingsverlegenheid
Ruim 200 sociaal werkers vulden de vragenlijst in, onder wie 41 jongerenwerkers en 113 individueel of op systeemniveau werkende professionals. Veel van hen brengen bij cliënten alcoholgebruik ter sprake: 35% doet dit bij (bijna) iedereen en 24% doet dit bij de helft van de cliënten.

Meestal gebeurt dit wanneer hun cliënt problemen heeft die kunnen samenhangen met problematisch alcoholgebruik, zoals schulden en huiselijk geweld. Nog lang niet altijd is alcoholgebruik een standaardvraag bij de intake (bij slechts 32%), maar wel zijn bepaalde signalen van problematisch alcoholgebruik (bijvoorbeeld een alcoholgeur of dronkenschap) voor twee derde (67%) van de professionals aanleiding om hiernaar te vragen.
Van een grote handelingsverlegenheid lijkt dus geen sprake te zijn. Dit is een opmerkelijke bevinding, zeker in vergelijking met de uitkomsten van de eerdere inventarisatie van de onderzoekers.

Sociaal werker is geknipt voor adviesfunctie
Namens Sociaal Werk Nederland becommentarieerde Johan Huttinga de bevindingen van de onderzoekers. Hij is blij verrast met de positieve uitkomsten van de enquête, maar ziet ook nog veel mogelijkheden voor verbetering. ‘De sociaal werker moet veel meer de rol en functie zou kunnen pakken om de gemeente te adviseren.’ Ook zou het in zijn ogen beter zijn als de aanbestedingen van de gemeenten voor sociaal werk een langere cyclus (van bijvoorbeeld vier jaar) zouden behelzen: ‘Telkens voor één jaar aanbesteden staat een goede kennisontwikkeling en samenwerking, bijvoorbeeld met de verslavingszorg, in de weg.’

• Lees het hele artikel in de bijlage