Vreedzame Schoolaanpak kan leerlingen ook opleiden tot goede digitale burgers
‘Het gebruik van sociale media heeft een grote invloed op de samenleving. En niet alleen positief,’ aldus Leo Pauw, directeur en medeoprichter Stichting Vreedzaam en gepromoveerd op burgerschapsvorming. ‘De laatste jaren merken we meer dat leerlingen in moeilijke wijken zich tweederangsburgers voelen. Ze merken het aan discriminerende opmerkingen bij de bushalte, of in het winkelcentrum.’
Complottheorieën op internet versterken deze leerlingen in hun gevoel dat ze er niet bij horen, stelt Leo Pauw. ‘Hoeveel voordelen digitale media ook hebben, tegelijkertijd voeden ze polarisatie in de maatschappij.’
Ook om die digitale polarisatie tegen te gaan kan het gedachtengoed van de Vreedzame School uitkomst brengen, steld Leo Pauw in een podcast op Kennisnet. De Vreedzame School is een programma voor scholen in het primair onderwijs. De methode richt zich op sociale competentie en democratisch burgerschap. Leerlingen leren om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Duizend scholen in het primair onderwijs werken met het programma en noemen zich een ‘vreedzame school’.
Vijf pijlers
De Vreedzame School kent vijf pijlers die toepasbaar zijn in een digitale context, stelt Leo Pauw.
- Menings- en besluitvorming
‘Menings- en besluitvorming kun je niet meer los zien van de digitale media”, legt Pauw uit. ‘Hoe vorm je bijvoorbeeld je mening op internet en hoe deel je die? Hoe kom je achter de waarheid en hoe ga je kritisch om met informatie?’ - Conflictoplossing
Pauw: ‘Hoe los je conflicten op? Bijvoorbeeld op WhatsApp of op internetfora? Daar wordt veel gezegd vanuit de anonimiteit. Een leraar kan zo’n ruzie uit de anonimiteit halen door conversaties in een WhatsApp-groep in de klas te bespreken, aan de hand van schermafdrukken. Dat lukt natuurlijk alleen de sfeer in de klas veilig genoeg is.’ - Verantwoordelijkheid voor de gemeenschap
Pauw: ‘We trainen bepaalde leerlingen in conflictbemiddeling. Dat zijn zogeheten leerling-mediatoren. Dat slaat enorm aan. Ze doen het ook buiten school, bijvoorbeeld op straat, thuis of op internet. Leer elkaar ook aanspreken op de goede dingen. Je ontwikkelen tot een actieve deelnemer op internet, lukt alleen in een schoolcultuur waarin het gewoon is elkaar aan te spreken.’ - Openstaan voor verschillen
Pauw: ‘Door filterbubbels zien mensen vooral informatie die past bij hun groep. Dan is het belangrijk om te ‘ontbubbelen’. Internet biedt juist de kans om informatie te vinden vanuit andere zienswijzen. Ga daar met je leerlingen naar op zoek.’ - Democratisch ABC
Pauw: ‘Democratie is voor sommige groepen niet meer zo vanzelfsprekend als 20 jaar geleden. Dit geldt zeker voor groepen die zich minder gehoord voelen en minder kansen hebben. Als we willen dat leerlingen een goed democratisch en digitaal burger worden, dan is kennis van onze democratie noodzakelijk.’
Beluister de podcast
Beluister het hele gesprek met Leo Pauw via de link onderaan deze webpagina.
